Eylül 2019. 9 ay önce kurduğum ve devamında liderliğini yürüttüğüm gençlik topluluğu Youngact Kore‘ nin yeni liderlerini seçip görevi onları teslim etme vakti gelmişti. 9 ayda hızlı bir büyüme gösteren ve çalışmalarını Seul’ de birçok üniversiteye ve topluluğa yaymaya başlayan Youngact’ in kendilerine çok güvendiğimiz ve potansiyellerine inandığımız iki yeni lideri bayrağı devralacak ve çalışmalarımızı daha da ileri bir noktaya taşıyacaktı. Ben ve Jimin, bu global gençlik topluluğunu kurduktan sonra 9 ay lider olarak görev almıştık. Temmuz 2019′ da Jimin’ in Japonya’ ya gitmesinden sonra Kore’de 2 ay gibi bir süre daha kalmıştım, ancak şimdi ben de gidecektim. Görevi devretme işi bana kalmıştı. Jimin’ i arayıp ona yeni liderlere iletmek istediği notları olup olmadığını sordum ve dediklerini not aldım.
Görevi devretme işini oldukça önemsiyordum çünkü her yeni şirket ve kurumda kurucu liderden sonra kurumun geleceği hakkında endişe ortaya çıkar. Kurucu liderlerin organizasyonu değerleri, misyon ve vizyonuyla baştan inşa etmelerinden sonra gidişleriyle birlikte pek çok kurum kısa vadede yıkılabiliyordu. Bu sebeple yeni liderlerimiz Bakhyt ve Hayeong’ un kabiliyet ve potansiyellerine ne kadar güvensem de ilk lider olarak kurumun liderlik birikimini ve gerekli tecrübeyi aktarmam gerekiyordu. Bu düşüncelerle Kore’deki favori kafelerimden birine gidip kahvemi aldıktan sonra önüme not defterimi açıp uzun uzun düşünmeye başladım. Hem Kore’ de hem de Türkiye’de topluluklar oluştururken ve dernek kurarken neler öğrendiğimi, neleri tecrübe ettiğimi; kısacası 5 yıllık tüm sivil toplum hikayemi gözümün önünden geçirdim. BİGENÇ ve Youngact’ te gençleri nasıl bir araya getirip beraber değer üretebildiğimizi, uzun vadede insanların nasıl motive kalmasını sağlayabildiğimizi, en iyi fikirlerin nasıl ortaya çıktığını ve projeleri neye göre üretip hayata geçirdiğimizi düşündüm. Ve en önemlisi tüm bu süreçlerde bir lider olarak işin neresinde yer aldığımı, fikirlerin sıfırdan ortaya çıkıp hayata geçmesine nasıl bir katkım olduğunu analiz etmeye çalıştım.
Eğitim hayatımda da üzerine en çok eğilip okumalar yaptığım ve mesai harcadığım alan Organizasyonel Davranış ve Liderlik alanları olduğu için bu alandaki birikimlerimi de göz önüne aldım. Liderliği üzerine çalışma yaptığım insanların nasıl çalıştıklarını, en iyi kurumların sürdürülebilir bir performansı güçlü liderlik ve mutlu kurum kültürüyle nasıl yakaladıklarını incelemiştim. Şimdi bu birikimi de kullanmanın zamanıydı.
Birkaç saatlik çalışmanın ardından yeni liderlere ve ekip arkadaşlarımıza bırakacağımız taslak haldeki bir yönetim ve liderlik çerçevesi ortaya çıkmıştı. Takip eden günlerde yine okuma ve çalışmalarımı yaptıktan sonra Eylül’de Türkiye’ye dönmeden önce yeni liderlere görevleri devrettiğim uzun bir ekip toplantısının sonunda bu çalışmayı onlarla paylaştım. Beraber yapmış olduğumuz son toplantıda bir kurum birikimini somutlaştırıp tüm ekiple paylaşmış olmak, her şeyin ötesinde bir yıldan kısa bir süre önce mevcut olmayan bir topluluğu inşa edip bir kültür ve birikimle bunu yeni liderlere devretmiş olmak tarifsiz bir mutluluktu. Farklı bir ülkede farklı ülkelerden gelen gençlerin bir arada bir vizyon etrafında bir araya gelip yüksek bir motivasyonla çalışıyor olmaları ve en önemlisi bundan keyif alıyor olmaları yaşadığım en güzel deneyimlerden birisiydi. Şüphesiz bu, ben ve Jimin’ in geçmişteki tecrübelerimiz ve öğrenen bir liderlik yaklaşımı ortaya koymamızla mümkün olmuştu. Youngact Kore’ nin gelecekte de devam edebilmesi yine böyle bir liderlikle mümkün olacaktı.
Tüm bu serüvenlerin sonunda anladım ki iyi bir liderlik ekibi ve zihniyeti inşa edebilen organizasyonlar, her türlü zorluğa ve değişime rağmen yürüdükleri yolda başarılı olabilir. Liderliğin her tür ve her boyuttaki tüm kurum, ekip ve topluluklar için hayati öneme sahip bir kabiliyet olduğunun farkına varmam, beni yeni bir yazı dizisini başlatmaya itti. Çalışma yaptığım kurumlara bir katkı olarak hazırladığım Liderlik Çerçevesi çalışmasını bir seri halinde okuyucularla da paylaşmayı istedim. İlk yazımız olan bu yazıda Liderlik Çerçevesini genel hatlarıyla paylaşacak, gelecek yazılarda da tüm alt başlıkları sırayla kapsamlı bir biçimde ele alacağım.
Liderliğin İnşası: bir liderlik çerçevesi
Küçük ve büyük ölçekli, çalışma alanı fark etmeksizin tüm ekip ve kurumlarda liderlik kurumunun birtakım temel görevleri olur. Yüksek beceriye sahip liderlik kurumları aşağıda bahsedeceğim görevler üzerine beceri geliştirebilmiş olan kurumlardır. Bir liderlik kurumunun liderliği inşa etmesi, bir binayı inşa etmek gibidir. Temele atılan görevler ve beceriler ve binanın kendisi olan görünürdeki görevler olarak iki kademeden oluşur. İlk temel atma kademesi sırasıyla aşağıdaki gibidir:
- Güven İnşa Etmek
- Vizyon, Değerler ve İlkelerin inşası
- Motivasyon ve İlham Kaynağı Olmak
Kurumların liderliği inşa ederken attığı temel, bu üç madde üzerine olmalıdır ve bu temelin üstüne yükselecek liderlik yapısı da birbirine bağlı bileşenlerden oluşan olan bir yapı olarak düşünülmelidir. Bu yapı, merkezinde güçlü iletişimin olduğu ve strateji, sistem tasarımı, koordinasyon, görevlerin delegasyonu ve koçluk bileşenlerinden oluşmalıdır.
Serinin takip eden yazılarında tüm bileşenleri detaylı ele alacak olmakla birlikte bu bileşenler ve önemli olduğunu düşündüğüm ek maddeleri kısaca aşağıda “İyi bir Lider Kimdir?” başlığında paylaşmak istiyorum:
İyi Bir Lider Kimdir?
Lider, öncelikle bir vizyon yaratıp bu vizyonu çalışma arkadaşları için anlaşılır kılan, ekibini motive edip bu vizyona ulaşabilecekleri inancını onların zihninde inşa edebilen kişidir. İyi bir lider, vizyonu inşa ederken öncelikle bu vizyonun yaratım nedenini; yani vizyonun varoluş amacını ekibine başarıyla anlatabilir. Vizyona ulaşma yolunda yapılması gereken çalışmaları ve ara hedefleri açık biçimde belirler ve bu çalışmalarda ekip üyelerinin ihtiyaçlarını doğru biçimde tespit edip bu noktada koçluk desteği verir. Çalışmalar devam ederken ekibin vizyona ulaşması yolunda hedeflerden sapmaması için aktif bir koordinasyon süreci yürütür. Tüm bu süreçlerde ekibin tamamının ve ekipteki her bireyin zihniyet, motivasyon ve kaygılarını iyi okur ve motivasyonun her zaman ideal seviyede kalması için ekip düzeyinde ve bireysel düzeyde güçlü ve proaktif bir iletişim yürütür. Bu proaktif iletişim bütün çalışmaların, misyon ve vizyonun temelinde yatması gereken güvenin inşası için de kritiktir. İyi bir lider, ekipteki herkesin en yakınındaki ve ekibin merkezindeki kişidir.
- İyi bir lider, iyi bir stratejisttir. Yönettiği ekip ve kurumun hedeflerine ulaşması konusunda kurum içi ve kurum dışı bağlamların her zaman farkında olarak kısa ve uzun vadeli stratejiler kurar ve bu stratejileri hızla değişen ihtiyaç ve dinamiklere göre günceller, güçlendirir.
- İyi bir lider, iyi bir yetenek yöneticisidir. Ekibindeki herkesin yeteneklerini, güçlü ve zayıf yönlerin bilir, aynı zamanda her üyenin ne istediğinin de farkındadır. Kurumun ihtiyaçları, ekip üyelerin yetenekleri ve bireysel motivasyonları arasında bir harmoni yakalar ve en etkili iş delegasyonunu inşa eder.
- İyi bir lider, ekip ya da kurumun ihtiyaç duyduğu kültürü inşa eder, bu kültürün tüm üyelerce paylaşılmasını, tüm üyeleri beslemesini ve tüm üyelerden beslenmesini mümkün kılar.
- İyi bir lider, başarıyı da başarısızlığı da tebrik eder, çünkü o iyi niyet ve üstün çabayı önemser. Kurum ve ekibin nihai hedefine katkı sağlama amacındaki adımları, bu adımları atan ekip üyelerini kurum ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak destekler. İyi bir lider, tüm bu çabalara gönülden teşekkür eder ve ekip üyelerini tebrik eder.
- İyi bir lider, hizmetkar olan liderdir. Kişisel varlığını bencilce öne çıkarmak yerine kurum ya da ekibin varlığını ön planda tutar. Kurum değerleri ve vizyonu doğrultusunda ekip üyelerinin efektif biçimde çalışması için doğru denklemi kurar, çalışma platformunu kişiler üzerine değil, bu denklemin temelinde yer aldığı kurum sistemi üzerine inşa eder.
- İyi bir lider, tüm bu yukarıda bahsedilen kurum boyutlarını; kurumun iç ve dış ekosistemlerini iyi okur, kurumun gittiği rotanın farkındadır ve her zaman dümeni kontrol eden kişidir. İyi bir lider, büyük resmi görme becerisine sahip olandır.
Kısacası iyi bir lider, iyi bir sistem tasarımcısı, misyon, vizyon ve görev tanımlayıcı, bu görevlerin en iyi delege ve koordine edicisi, iyi bir iletişimci ve iyi bir koçtur.
Liderlik, hiç şüphesiz sınırı sonu olmayan bir alan. Bu sebeple benim liderlik çalışmama eklenebilecek birçok farklı beceri ve konu olabilir. Uzun vadeli bir çalışma olmasını planladığım Liderlik Çerçevesi- Liderliğin İnşası, daha da gelişecek ve değişecektir. Hiç bitmeyecek olan öğrenme sürecimizle birlikte çalışmalarımız da bir gelişime uğrayacak ve topluma ve kurumlara en etkili katkıyı sunacak hale gelecektir.
Bu yazının konusu: Liderlik