Günlük hayatta herkesin aklına birtakım iş fikirleri gelir. Tecrübe ettiğimiz ya da farklı insanların yaşamlarında karşılaştığını gözlemlediğimiz çeşitli sorunlara karşı çözümler üretip bu çözümleri iş fikri haline dönüştürebileceğimizi düşünürüz. Örneğin eczanelerin erken saatlerde kapanmasından dolayı geç saatlerde ihtiyaç duyduğumuz bir ilacı temin etmek için nöbetçi eczane arar dururuz. Karşılaştığımız bu sorunu çözmek için ayağa teslim ilaç siparişi sağlayacak, ilaç temin etmek isteyenlerin 7 gün 24 saat sipariş verebilecekleri bir sistem kurmak ve bu sayede para kazanmak düşünülebilir. Bu, bir soruna çözüm sunan bir iş/girişim fikridir. Ancak bunu düşünmek sizi girişimci yapmaz. Girişimcilik, sorunlara çözüm sunan iş fikrini bulmaya değil, bulduğu soyut fikri somut adımlara; yani en başta iş modelini kurmaya, ardından da bu modeli piyasada test etmeye denir. Tabii iş fikrinin de özgün olması veya rakiplerine karşı avantajlar sunması da fikrinizi bir girişim haline getirmek için gereklidir. Soyut iş fikrinin oturaklı, soru işaretleri kalmadan iş modeli haline getirilmesi soyut fikirlerden somut girişim kurma yolunda atılacak ilk adımdır. Aşağıda, iş modeli oluşturulurken cevap verilmesi gereken temel sorular yer almaktadır:
1)Problem
Girişim fikrinin hedeflediği müşteri kitlesinin karşılaştıkları sorun nedir? İnsanların yaşadığı ve girişimcinin çözmek istediği problemi tanımlamak atılması gereken ilk adımdır.
2)Çözüm
Temelde yatan soruna girişim fikrinin sunduğu çözüm nedir? Çözümün gerçekten bahsi geçen soruna çözüm olup olamayacağı belirlenmelidir.
3)Müşteri Segmenti/Hedef Kitle
Şüphesiz ki girişimler, kime hitap ettiğini iyi belirlemelidir. Girişim, hedeflediği kitlenin yaş aralığı, alışkanlıkları, ekonomik durumu gibi ortak özelliklerini tespit edip etraflıca bir müşteri profili çıkarmalıdır.
4)Çözümün Ayırt Edici Avantajları(Value Proposition)
Girişimin müşteriye sunduğu ürün veya hizmetin sektördeki rakiplerin ürün veya hizmetinden farkının, müşteriye vadettiği avantajların tanımlandığı adımdır. Startup’ ı startup yapan temel özellik Value Proposition’ dır. Ürün/ hizmetler ne kadar avantajlı olursa hedef kitlesine ulaşmak o kadar başarılı olur.
5)Gelir Modeli
Girişim nasıl gelir elde etmektedir? Müşteriye direkt olarak ürün/hizmet satışı, veri bankacılığı ya da madenciliği, abonelik ücreti gibi modellerle girişimler gelir elde etmektedir. Girişimler, nasıl gelir elde edeceğini belirlemelidir.
İş modelini oluştururken atılması gereken beş adımı bir örnek üzerinden uygulayalım:
Eve ilaç hizmetine odaklı bir girişim fikrimiz olsun.
*Problem: İnsanların geç saatlerde ihtiyaç duyulan ilaçlara ulaşımda yaşadıkları zorluk
*Çözüm: 7/24 evlere ilaç teslim hizmeti sağlamak
*Hedef Kitle: Dışarı çıkmayı istemeyen, eczanelerden ilaç almakta zorlanan hastalar veya hasta yakınları
*Value Proposition: -Sürekli hizmet:İhtiyaç duyulan her zaman ilaca ulaşabilmek
-Ayağa hizmet: Nöbetçi eczane aramak yerine oturduğun yerden ilaca ulaşabilmek
*Gelir Modeli: İlaç fiyatlarına üzerine eklenecek bir hizmet bedeli
Şüphesiz bir girişimin iş modelini oluşturmak bu beş adımı belirlemekten ibaret değildir. Soyut Fikirlerden Somut Adımlara giden yolda belirlenecek diğer aşamalar devam yazısıyla sizlerle olacak.
Kaynaklar: Strategyzer/ Business Model Canvas
